Układ grupowy ABO
W błonach erytrocytów znajdują się dwa rodzaje antygenów: antygen A i B. W erytrocytach mogą występować oba antygeny (grupa AB,), A (grupa krwi A)lub B (grupa krwi B), albo może nie być ich wcale ( grupa krwi 0).
Grupa krwi jest uwarunkowana genetycznie i nie zmienia się w trakcie życia osobniczego.
W surowicy krwi znajdują się zawsze przeciwciała przeciwko antygenom nieobecnym w krwi danego osobnika. Te przeciwciała to aglutyniny powodujące aglutynację – „zlepianie” erytrocytów.
Np. Osobniki z grupą krwi A ( antygenami A) posiadają w surowicy aglutyniny anty B, co oznacza że zlepiają erytrocyty z antygenami B (grupa krwi B). W surowicy nigdy nie znajdą się przeciwciała przeciw własnym antygenom grupowym.
Znajomość grup krwi umożliwia prawidłowe przetaczanie krwi – transfuzję.
Osoba z grupą O jest uniwersalnym dawcą, ponieważ w jej erytrocyty nie zawierają antygenów więc przeciwciała w krwi biorcy nie mają czego zwalczać. Ale sam może dostać tylko krew O ponieważ ma w swej surowicy anty A i B.
Osoba z grupą AB jest uniwersalnym biorcą, ponieważ nie ma w surowicy żadnych przeciwciał. Po nieprawidłowym przetoczeniu aglutynacji ulegają erytrocyty dawcy.
Układ grupowy Rh
Rozwój nauki przyczynił się do odkrycia wielu innych antygenów występujących obok podstawowych, antygen D szczególnie ważny w transfuzji krwi i patologii ciąży.
Jego obecność w błonach erytrocytów oznacza się symbolem Rh +, a brak Rh- ( nazwa Rh od nazwy gat. małpy Rhesus, u której po raz pierwszy wykryto ten antygen).
W przeciwieństwie do układu ABO, w osoczu nie występują przeciwciał przeciw antygenowi D. Są one wytwarzane jedynie przez osobnika w grupie Rh -.
Kontakt krwi osobnika z grupą Rh- z krwią Rh + powoduje wytwarzanie przeciwciał i aglutynację erytrocytów.
Taki kontakt może zaistnieć między krwią matki i płodu. W przypadku gdy matka ma grupę Rh-, a dziecko (po ojcu) Rh+ dochodzi do konfliktu serologicznego. Gdy dojdzie do patologicznego uszkodzenia łożyska krew płodu Rh -t- przenika do krwi matki Rh – a tam powstają przeciwciała anty D, które przenikając przez łożysko niszczą erytrocyty dziecka. Zwykle pierwsze dziecko rodzi się zdrowe, ale po kontakcie z jego krwią ( podczas porodu) matka wytwarza w swojej krwi dużą ilość przeciwciał, co przy kolejnym kontakcie powoduje silną reakcję aglutynacji krwinek.
Przedruk z:
www.zdammature.pl – kursy maturalne i gimnazjalne