Naukowcy z University of California San Francisco (UCSF) opublikowali w czasopiśmie „Annals of Neurology” wyniki badań, które mogą zmienić nasze podejście do interpretacji poziomów witaminy B12 w kontekście zdrowia neurologicznego.
W badaniu wzięło udział 231 zdrowych osób starszych (mediana wieku 71,2 lat) z prawidłowym poziomem witaminy B12 (mediana 414,8 pmol/L). Naukowcy przeanalizowali związek między stężeniem różnych form witaminy B12 a funkcjonowaniem i strukturą mózgu.
Kluczowe znaczenie ma rozróżnienie dwóch form witaminy B12 w surowicy:
- holotranskobalamina (holo-TC) – forma aktywna biologicznie, związana z białkiem transportowym transkobalaminą II
- holohaptokoryna (holo-HC) – forma związana z haptokorynami, stanowiąca pulę magazynową
Badacze wykazali, że nawet przy „prawidłowych” poziomach całkowitej witaminy B12, niższe stężenie aktywnej formy (holo-TC) wiązało się z:
- wydłużonym czasem przewodzenia wieloogniskowych potencjałów wywołanych w układzie wzrokowym (mfVEP)
- spowolnionym przetwarzaniem poznawczym
- zwiększoną objętością zmian w istocie białej mózgu (WMH) w badaniu MRI
Co szczególnie interesujące, wysokie poziomy nieaktywnej formy B12 (holo-HC) korelowały ze zwiększonym stężeniem całkowitego białka Tau (T-Tau) w surowicy – biomarkera neurodegeneracji.
„Nasze odkrycia sugerują, że obecne kryteria niedoboru witaminy B12, oparte głównie na średnich populacyjnych, nie uwzględniają w pełni aspektów funkcjonalnych układu nerwowego” – podkreślają autorzy badania. Obecnie przyjęty w USA próg niedoboru wynosi 148 pmol/L, jednak wyniki sugerują, że zaburzenia neurologiczne mogą pojawiać się przy znacznie wyższych wartościach.
Witamina B12 pełni kluczową rolę w:
- utrzymaniu integralności mieliny poprzez udział w metabolizmie kwasów tłuszczowych,
- syntezie DNA jako kofaktor syntazy metioninowej,
- produkcji erytrocytów poprzez udział w syntezie DNA,
- metabolizmie energetycznym komórek nerwowych.
Badanie stawia fundamentalne pytania o konieczność redefinicji norm witaminy B12 oraz potencjalną rolę suplementacji w prewencji zaburzeń poznawczych. Szczególnie istotne jest to u osób starszych, u których występują często zaburzenia wchłaniania B12 związane m.in. ze stosowaniem inhibitorów pompy protonowej czy metforminy.
Wyniki badania sugerują, że optymalny poziom witaminy B12 powinien być rozpatrywany nie tylko w kontekście wartości całkowitych, ale przede wszystkim z uwzględnieniem proporcji form aktywnych i nieaktywnych oraz ich wpływu na funkcje neurologiczne. Szczególnie istotne wydaje się monitorowanie poziomów aktywnej formy B12 (holo-TC), która może stanowić lepszy marker funkcjonalny niż samo oznaczenie poziomu całkowitego B12.
Na podstawie: Vitamin B12 Levels Association with Functional and Structural Biomarkers of Central Nervous System Injury in Older Adults.
