Nutrigenomika

Autor: Sylwia Michalczyk (studia: Technologia Żywności i Żywienia Człowieka)

W ostatnim dziesięcioleciu wiele uwagi poświęcono zagadnieniom zdrowego odżywiania i jego wpływowi na utrzymanie zdrowia i dobrego samopoczucia. Powstają normy żywieniowe określające zapotrzebowanie na dane składniki odżywcze, które pod wpływem nowych badań i odkryć nieustannie są modyfikowane i udoskonalane. Od pewnego czasu prowadzone są liczne badania nad wpływem składników pożywienia na występowanie chorób i ich interakcji z czynnikami genetycznymi. Dziedziną nauki badającą te związki jest nutrigenomika.

Czym jest nutrigenomika?

Nutrigenomika jest nauką zajmującą się:

– wpływem bioaktywnych składników diety na ekspresję genów;

– uwarunkowanymi genetycznie różnicami, w reakcjach organizmu na składniki pokarmowe obecne w codziennej diecie.

Przedmiotem zainteresowania nutrigenomiki jest badanie zależności między żywieniem, a reakcją organizmu na poziomie molekularnym. Mówiąc dokładniej, nutrigenomika zajmuje się badaniem oddziaływania składników diety na poziom ekspresji genów. W badaniach nutrigenomicznych uwzględnia się różnice genetyczne u poszczególnych osobników , ras, które mogą decydować o sposobie reakcji na składniki pokarmowe.

Nutrigenomika a geny

Celem nutrigenomiki jest identyfikacja polimorfizmu pojedynczych nukleotydów (SNP) oraz alleli odpowiedzialnych za zróżnicowanie odpowiedzi lub reakcje organizmów na bioaktywne składniki diety. Zrozumienie tych zależności oraz indywidualnych uwarunkowań genetycznych pozwoli w przyszłości projektować dietę i żywność funkcjonalną przeznaczoną dla określonych populacji a nawet poszczególnych jednostek.

Najnowsze badania pokazują, że organizm każdego człowieka (na podstawie jego indywidualnych skłonności genetycznych) może reagować na określone produkty spożywcze w sposób zupełnie indywidualny. Przykładem mogą być badania przeprowadzone na Kostaryce , których celem było sprawdzenie wpływu kawy oraz substancji w niej zawartych, na wzrost ryzyka chorób serca u ludzi. W wyniku przeprowadzonych analiz okazało się, że nie tyle samo spożycie kawy ma decydujący wpływ na ryzyko zachorowania, co posiadanie określonego wariantu genu, decydującego o powolnym metabolizmie kofeiny.

Najnowsze badania jednoznacznie wskazują, że w żywieniu przyszłych pokoleń znaczenia nabierze tzw. dieta spersonalizowana, ściśle dostosowana do uwarunkowań genetycznych jednostki.