Lecytyna

PRZEDRUK, oryginał dostępny pod adresem www
Tytuł oryginalny: Wydzielanie lecytyny z żółtek jaj kurzych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
Laboratorium z chemii związków naturalnych

Politechnika Śląska (www)
Wydział Chemiczny (www)
Katedra Chemii Organicznej, Bioorganicznej i Biotechnologii (www)
Kierownik Katedry: dr hab. inż. Mirosław Gibas prof. Politechniki Śląskiej

Adres:
ul. B. Krzywoustego 4
44-100 Gliwice

Nazwa chemiczna lecytyny to fosfatydylocholina. Związek ten należy do grupy fosfolipidów, a otrzymuje się go zwykle z żółtek jajek kurzych lub z ziaren soi. Lecytyny stanowią mieszaniny estrów kwasów a- i b-glicerynofosforowego (głównie tego ostatniego, b-lecytyny) i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto zawierają resztę choliny, czyli wodorotlenku trimetylohydroksyetyloamoniowego, zestryfikowaną kwasem fosforowym. Ich budowę można przedstawić ogólnym wzorem:

Są to substancje maziste, barwy żółtobrunatnej, higroskopijne i rozpuszczalne w etanolu. Lecytyna to substancja w pewnym sensie wyjątkowa, nie ma podobnego naturalnego produktu tak doskonale łączącego fizjologiczne, dietetyczne, farmaceutyczne i technologiczne funkcje w jednym kompleksie.
W organizmie człowieka lecytyna jest obecna w każdej komórce ciała, zwłaszcza jako składnik błon komórkowych. Bierze udział w rozmaitych procesach przemiany materii, jest bardzo ważnym elementem składowym mózgu i tkanki nerwowej, stanowi barierę ochronną ścian żołądka, ma poważny udział w gospodarce cholesterolem. Ponadto opóźnia procesy starzenia, pełni funkcje ochronne wobec wątroby, wspomaga wykorzystanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, podnosi sprawność krążenia krwi. Najważniejszym obszarem działania lecytyny jest funkcjonowanie układu nerwowego. Cholina zawarta w lecytynie pobudza układ nerwowy wzmacniając zdolność koncentracji i zapamiętywania. Niedobory choliny mają związek między innymi z chorobą Alzheimera, istnieją również doniesienia o efektywnym stosowaniu lecytyny w zwiększeniu koncentracji i pamięci u dzieci schizofrenicznych i autystycznych.

Lecytyna bierze udział w metabolizmie tłuszczu i cholesterolu. Jest to związane z obecnością w jej cząsteczce wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wiążą się z cholesterolem ułatwiając jego transport i usuwanie z ustroju. Działanie lecytyny wpływa korzystnie na zmniejszenie ryzyka wystąpienia miażdżycy i związanych z nią schorzeń sercowo-naczyniowych.
Pozytywny wpływ lecytyny dostarczanej w pożywieniu tłumaczony jest także jej właściwościami emulgującymi co pozwala na rozbicie spożywanych tłuszczów i cholesterolu na małe cząstki i zapobieganie przyczepianiu się ich do płytek krwi lub do ścian naczyń krwionośnych. W przeciwnym wypadku wzrasta niebezpieczeństwo blokady naczyń krwionośnych (miażdżyca naczyń) lub powstają stany zakrzepowe (zakrzepy naczyń wieńcowych). Lecytyna jest nazywana pogromcą tłuszczu. Nie tylko wspomaga metabolizm tłuszczów, ale także zapobiega jego gromadzeniu w niechcianych miejscach. Ponadto ma pozytywny wpływ na układ mięśniowy, między innymi podnosi wytrzymałość mięśni.
Lecytyna jest odpowiedzialna za rozpuszczalność cholesterolu w żółci i chroni przed tworzeniem się kamieni żółciowych. Lecytyna oddziaływuje również na funkcje wątroby. Niedobór choliny w pożywieniu sprzyja akumulacji lipidów w wątrobie. Zaobserwowano pozytywny wpływ lecytyny na wątrobę u alkoholików.
Lecytyna i cholina pełnią ważną funkcję w reprodukcji, udowodniono znaczenie zwiększonej ilości choliny w podtrzymaniu wzrostu płodu. Pewna forma lecytyny ma także istotne znaczenie w procesie implantacji zapłodnionego jaja w ścianie macicy. Dostarczanie lecytyny okazało się skuteczne w znoszeniu zaburzeń w sprawności seksualnej u mężczyzn.

Zobacz procedurę: Wydzielanie lecytyny z żółtek jaj kurzych