Autor artykułu: Karolina Borowicz (HTL)
Dokładność i powtarzalność pipety – co to właściwie znaczy?
Dokładność i powtarzalność – te dwa terminy nieodłącznie towarzyszą opisowi każdej pipety automatycznej. Czytając instrukcje i ulotki o pipetach możemy też napotkać pojęcia: „błąd dokładności, „błąd powtarzalności”, „błąd systematyczny”, „błąd przypadkowy”, magiczne litery „A [%]”, „P [%] CV [%]. Można się pogubić. Co to wszystko tak naprawdę znaczy?
Błąd dokładności – inaczej również określany jako błąd systematyczny [ang. systematic error, inaccuracy] oznaczany literą A i podawany w procentach [%] to różnica między rzeczywistą objętością pobieraną przez pipetę a objętością nastawioną na jej liczniku.
Błąd powtarzalności – inaczej błąd przypadkowy [ang. random error, imprecision] oznaczany literą P lub CV i podawany w procentach [%] określa rozrzut wyniku pomiaru objętości wokół wartości średniej objętości.
Wyobraźmy sobie, że nasz pomiar pipetą to jak strzelanie do tarczy, a naszym celem jest odmierzenie czterech dawek po 100µl.
Przypadek 1. Wyniki pomiarów są dokładne (wszystkie cztery pomiary mieszczą się w granicach błędu dokładności dla pojemności 100µl), ale niestety rozrzut wyników jest zbyt duży. Pipeta jest dokładna, ale ma złą powtarzalność.
Przypadek 2. Wyniki pomiarów nie są dokładne (wszystkie wyniki znalazły się poza granicą błędu dokładności dla pojemności 100µl), ale za to nasze „strzały” są bardzo blisko siebie, co świadczy o dużej powtarzalności naszych pomiarów. Pipeta jest niedokładna, ale ma dobrą powtarzalność.
Przypadek 3. Wyniki pomiarów są dokładne (mieszczą się w granicach błędu dokładności), i dodatkowo są bardzo blisko siebie. Pipeta jest dokładna i powtarzalna. O to chodziło!
Dlatego zapoznając się z parametrami pipety warto zwrócić uwagę na tabelę z informacją o jej dokładności i powtarzalności. Im mniejsze wartości błędów tym lepiej. Warto wiedzieć, że podane w tabeli błędy A [%] i P [%] powinny być określone przy użyciu końcówek producenta pipety, z minimum 10 pobrań wody destylowanej, w stabilizowanych warunkach metodą grawimetryczną. Dopuszczalne granice błędu pipety określa norma PN-EN ISO 8655.
