PRZEDRUK, oryginał dostępny pod adresem www
Fragmenty skryptu: Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych z chemii organicznej dla studentów farmacji: wstęp
Autor skryptu: prof. UJ dr hab. Marek Cegła, dr Barbara Drożdż
Uniwersytet Jagielloński (www)
Wydział Farmaceutyczny Collegium Medicum (www)
Katedra Chemii Organicznej (www)
Kierownik: Prof. UJ, dr hab. Marek Cegła
Adres:
ul. Medyczna 9
30-688 Kraków
Kontakt: tel. 012 620 55 00
Szybkość wielu procesów chemicznych wzrasta z temperaturą, dlatego wiele reakcji prowadzi się, stosując ogrzewanie mieszaniny reakcyjnej. W pracowni chemii organicznej najczęściej stosuje się ogrzewanie elektryczne za pomocą tzw. płaszczy grzewczych, których temperaturę można regulować za pomocą regulatora mocy. Kontrolę temperatury zapewnia też prowadzenie reakcji w odpowiednim rozpuszczalniku, gdyż zgodnie z prawami fizyki, temp. wrzenia danego rozpuszczalnika wyznacza górną granicę, do której można go ogrzać pod normalnym ciśnieniem. Dlatego też, ogrzewanie pod chłodnicą zwrotną jest jedną z najczęściej stosowanych w chemii organicznej operacji, zapewniającą utrzymanie stałej temperatury procesu. Jest nią temperatura wrzenia danej cieczy.
Czasami, dla związków niepalnych stosuje się ogrzewanie palnikami gazowymi, w których mieszanina gazu i powietrza spala się u wylotu kominka. Palniki te posiadają regulację przepływu gazu oraz dopływu powietrza. Przy bezpośrednim ogrzewaniu aparatury szklanej (np. przy oznaczaniu temperatury wrzenia w aparacie Thielego) płomień palnika powinien być mały i należy delikatnie przesuwać go po powierzchni szkła, nie dopuszczając do miejscowego przegrzania.
W sposób pośredni ogrzewa się naczynia reakcyjne na łaźniach wodnych i olejowych. Są to różnego typu pojemniki szklane lub metalowe, wypełnione wodą lub olejem, ogrzewane np. za pomocą płytki elektrycznej lub wewnętrznej spirali grzewczej. Rodzaj cieczy stanowiącej wypełnienie łaźni określa nam zakres temperatur możliwych do uzyskania.
Dobór sposobu ogrzewania musi zawsze uwzględniać właściwości ogrzewanych substancji, w tym przede wszystkim ich palność oraz temperaturę, w której ma być prowadzona reakcja. Łatwo lotne ciecze należy zawsze ogrzewać pod chłodnicą zwrotną, w której pary ulegają skropleniu, a ogrzewanie łatwopalnych i wybuchowych cieczy (eter, benzen) należy prowadzić jedynie w specjalnie przystosowanych pomieszczeniach, (tzw. pokoje eterowe), gdzie między innymi instalacja elektryczna i inne pracujące tam urządzenia spełniają specjalne wymogi bezpieczeństwa.
