Trudno byłoby znaleźć aktualne czasopismo naukowe lub medyczne, w którym nie byłoby ani słowa o CRISPR. Od kiedy siedem lat temu po raz pierwszy wykorzystano przełomową metodologię CRISPR-Cas9 do edycji genomu, rozpoznano niezliczone możliwości jej dalszego stosowania w wielu różnych branżach.
Biochemicy na całym świecie nie szczędzą sił ani czasu, testując granice innowacji. Przedstawiciele niemal wszystkich branż: farmaceutyki, rolnictwa, nauki o żywności, medycyny, botaniki, energetyki, produkcji przemysłowej, chemii i oczywiście wojska zacierają ręce z podziwu nad niewyczerpanym potencjałem tej nowatorskiej i rozwojowej metody.
Nieskończone możliwości
Nowa zaawansowana technika edycji genów o lata świetlne wyprzedza niezdarne próby modyfikacji DNA, które pomogły w opracowaniu insuliny. Edycja genów metodą CRISPR jest podobno tak prosta jak zmiana kodu komputerowego za pomocą odpowiedniego oprogramowania. Systemy CRISPR są nie tylko prostsze, ale także szybsze i tańsze niż poprzednie metody. Oprócz know-how, potrzebny jest tylko odpowiedni sprzęt laboratoryjny i starannie dobrana próbka zgromadzonych regularnie przerywanych krótkich powtórzeń palindromicznych, czyli CRISPR. Gdzie więc można znaleźć ten magiczny eliksir białkowy o zagmatwanej nazwie? W bakteriach.
Wykorzystując powtarzające się heliksowe pasma, naukowcy mogą precyzyjnie namierzyć, wyciąć, a nawet zastąpić fragmenty materiału genetycznego i zmienić kod DNA każdego organizmu na Ziemi — bakterii, wirusów, pleśni, roślin, korali, owadów, gadów, ptaków, ryb, ssaków, a nawet ludzi.
Nowa era w rozwoju medycyny
Dobra wiadomość na temat metody CRISPR, a jest ich wiele, jest taka, że obecnie naukowcy są jeszcze bardziej przekonani o tym, że pomoże nam ona znaleźć lekarstwo na raka i wiele innych niebezpiecznych chorób. Wkroczymy w nową erę wykrywania, leczenia, a nawet zapobiegania chorobom. Są już pierwsze postępy w leczeniu niedokrwistości sierpowatej i mukowiscydozy. Nowotwory i HIV mogą być kolejne. Wkrótce możemy mieć możliwość usuwania pasm DNA odpowiedzialnych za zapadalność na choroby dziedziczne.
Być może jest to najbardziej ekscytujące zastosowanie dla CRISPR, ale daje również dużo do myślenia i budzi kontrowersje. Granica pomiędzy terapią (leczeniem chorób) a poprawianiem (samodoskonaleniem na podobieństwo chirurgii plastycznej) jest bardzo cienka, podobnie jak pomiędzy wadami (głuchota, karłowatość) a chorobami. Edycja genów różni się od selekcji genów czyli modyfikacji linii germinalnej. Pierwszej z tych metod można używać na zarodku w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby dziedzicznej, natomiast druga może posłużyć do zmniejszenia prawdopodobieństwa otyłości lub tego, że dziecko mieć brązowe oczy. Co w zakresie edycji i selekcji genów powinno być dozwolone, a co nie, stanie się zapewne zarzewiem kolejnego politycznego sporu. Jeśli założymy, że zwycięży zdrowy rozsądek i że w przyszłości metoda CRISPR będzie wykorzystywana w sposób odpowiedzialny i wyłącznie do uprawnionych celów, korzyści medyczne mogą być olbrzymie. Wkrótce będziemy potrafili zmniejszać ludzkie cierpienie w bezprecedensowy sposób.
Otworzą się nowe możliwości prowadzenia badań nad chorobami, przeszczepiania narządów i opracowywania leków. Nowe leki będą powstawać znacznie częściej, ponieważ metodą CRISPR można będzie tworzyć nowe substancje, związki chemiczne i specjalnie zaprojektowane molekuły. Matka natura również może na tym skorzystać, jeśli społeczność naukowa skorzysta z możliwości ratowania ginących gatunków, raf koralowych i innych ekosystemów. A gdyby to nie uszczęśliwiło wszystkich ekologów, naukowcy będą również mogli badać nowe możliwości rozwoju w zakresie biopaliw i alternatywnych źródeł energii przyjaznych dla środowiska.
Zastosowanie niemal w każdej branży
Rolnicy nauczą się chronić uprawy przed owadami, grzybami, a nawet zjawiskami atmosferycznymi, takimi jak susze i powodzie. Skoro mowa o owadach, metoda CRISPR została już przetestowana na komarach, aby sprawdzić, czy może pomóc w opracowaniu nowej broni w walce z malarią.
Oczywiście wszelkiego rodzaju firmy będą ustawiać się w kolejce, aby skorzystać z nowych możliwości. Producenci otrzymają do pracy nowe materiały: lżejsze, mocniejsze lub tańsze w produkcji. Przemysł spożywczy będzie miał większe żniwa dzięki ulepszonym warzywom i nowym odmianom owoców. Botanicy uzyskają nowe sposoby badania roślin, a zoolodzy nowe sposoby badania zwierząt.
Nie wszystko będzie od razu działać, a na drodze pojawią się wyboje, kiedy uzmysłowimy sobie ograniczenia i wyzwania związane z tym nowym i potężnym wynalazkiem. Potencjalne zastosowania metody CRISPR mogą być nieograniczone. Wykorzystajmy je dla ludzkości. Być może jesteśmy na skraju zmian, które sprawią, że świat stanie się lepszym miejscem do życia.
Wyposażenie laboratorium do praw metodą CRISPR
CRISPR jest bardzo delikatną procedurą, która wymaga specjalistycznej wiedzy, precyzji i sprzętu laboratoryjnego zapewniającego pełną kontrolę. Jeśli jesteś naukowcem, który chce zastosować technologie oparte na CRISPR, musisz wyposażyć swoje laboratorium w odpowiedni sprzęt, aby rozpocząć eksperymenty.
Do przygotowania próbek w laboratorium potrzebne będą: homogenizator, wirówka i wytrząsarka. Pozyskiwanie niewielkich ilości RNA z próbek trudnych do przetworzenia wymaga homogenizatora wysokiej jakości. Ponieważ praca metodą CRISPR wymaga próbek o różnorodnych właściwościach, homogenizator powinien by „multifunkcyjny” np. homogenizator OHAUS kulkowy. Statystycznie udowodniono, że ruch liniowy rozbija próbki bardziej efektywnie niż ruch poziomy, co pozwala na zwiększenie wydajności ekstrakcji a w ostatecznym rozrachunku daje większą liczbę próbek nadających się do użycia.
Nie wszystkie wirówki są sobie równe. OHAUS oferuje wysokiej jakości wirówki chłodzone, dostarczane z różnymi wirnikami, co pozwala badaczom uzyskiwać powtarzalne wyniki bez obawy o zużycie urządzenia.
Kwestia trwałości dotyczy także wytrząsarek orbitalnych. OHAUS oferuje szeroką gamę wytrząsarek odpornych na wahania temperatury, w tym wytrząsarki orbitalne do trudnych zastosowań, wytrząsarki z inkubacją i funkcją chłodzenia oraz wytrząsarki do pracy w ekstremalnych warunkach, które są w stanie wytrzymać nawet 100 procent wilgotności. Biorąc pod uwagę, że inkubacja zazwyczaj odbywa się w nocy, ostatnią rzeczą, jaką naukowiec chce zastać po powrocie do laboratorium, jest uszkodzone urządzenie lub nieudany eksperyment. Dlatego urządzenia przeznaczone do pracy metodą CRISPR muszą być niezawodne.